Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 4 дүгээр сарын тойм тайлан
Булган аймгийн гадаргын усны чанарын
2023 оны 4 сарын төлөв байдал
1.Гадаргын усны чанар
Тус лаборатори нь усны чанарын хяналт-шинжилгээг хөтөлбөрийн дагуу 4 дугаар сард Булган аймгийн Зүүнтүрүү-Булган, Булган аймгийн Тэшиг сумын Эрин-Тэшиг, Харгал-Тэшиг, Хутаг-Өндөр сумын Эг-Хантай, Сайхан сумын Орхон-Сайхан Хяналт-Тосгоны Сэлэнгэ-Хялганат шинжилгээний 6 цэгээс усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.Тухайн сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны эрдэсжилт Зүүнтүрүү-Булган 382.7 мг/л, Эрин-Тэшиг 152.8 мг/л, Харгал-Тэшиг 1647.8 мг/л, Эг-Хантай 233.5мг/л, Орхон-Сайхан 176.5мг/л, Сэлэнгэ-Хялганат 263.6 мг/л байв.
2023 оны 4 дугаар сард хийсэн Булган аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586:1998 усны чанарын стандартай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
1 дүгээр хүснэгт
|
|
Усны харуулуудын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
||||||
|
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
F |
||
|
1 |
Зүүнтүрүү-Булган |
9.2 |
0.8 |
6.2 |
0.05 |
0.017 |
0.008 |
0.08 |
|
2 |
Эрин-Тэшиг |
|
|
2.8 |
0.18 |
0.002 |
0.021 |
0.034 |
|
3 |
Харгал-Тэшиг |
|
|
8.6 |
0.16 |
0.001 |
0.044 |
2.79 |
|
4 |
Эг-Хантай |
|
|
3.0 |
0.06 |
0.003 |
0.080 |
0.26 |
|
5 |
Орхон-Сайхан |
8.74 |
0.5 |
3.0 |
0.03 |
0.019 |
0.013 |
0.25 |
|
6 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
|
|
1.2 |
0.18 |
0.004 |
0.027 |
0.44 |
|
MNS4586:1998 |
6< |
3.0 |
10.0 |
0.50 |
0.020 |
0.100 |
1.50 |
|
Тайлбар: БХХ5-Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй.
Зүүнтүрүү гол: Зүүнтүрүү голын хяналтын цэгээс 4 сарын 6 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 382.7 мг/л, хатуулаг 4.14 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 458μS/cm аммонийн азот 0.05 мг/л, нитритийн азот 0.017 мг/л, нитратын азот 0.67 мгN/л, эрдэс фосфор 0.008 мг/л байна.
Эрин гол: Эрин голын хяналтын цэгээс 4 сарын 1 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 152.8 мг/л, хатуулаг 1.79 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 193 μS/cm аммонийн азот 0.18 мг/л, нитритийн азот 0.002 мг/л, нитратын азот 0.17 мгN/л, эрдэс фосфор 0.021 мг/л байна.
Харгал нуур: Харгал нуурын хяналтын цэгээс 4 сарын 1 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 1647.8 мг/л, хатуулаг 6.17 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 1732μS/cm аммонийн азот 0.16 мг/л, нитритийн азот 0.001 мг/л, нитратын азот 0.12 мгN/л, эрдэс фосфор 0.044 мг/л байна.
Эгийн гол: Эгийн голын хяналтын цэгээс 4 сарын 2 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 233.5 мг/л, хатуулаг 3.02 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 253.4μS/cm аммонийн азот 0.06 мг/л, нитритийн азот 0.003 мг/л, нитратын азот 0.06 мгN/л, эрдэс фосфор 0.080 мг/л байна.
Орхон гол: Орхон голын хяналтын цэгээс 4 сарын 6 нд сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 176.5 мг/л, хатуулаг 1.83 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 211.1μS/cm аммонийн азот 0.03 мг/л, нитритийн азот 0.019 мг/л , нитратын азот 0.10 мгN/л, эрдэс фосфор 0.013 мг/л байна.
Сэлэнгэ-Хялганат: Сэлэнгэ-Хялганат голын хяналтын цэгээс 4 сарын 2 нд сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 263.6 мг/л, хатуулаг 3.60 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 294.3μS/cm 
аммонийн азот 0.18 мг/л, нитритийн азот 0.004 мг/л , нитратын азот 0.31 мгN/л, эрдэс фосфор 0.027 мг/л байна.
Хүснэг 1-д Эг-Хантай голын усны гол ионы агууламжийг харуулав.
|
огноо |
Усны харуул |
Хатуулаг, мг-экв/л |
Са мг/л |
Мg мг/л |
K+Na, мг/л |
SO4 мг/л |
Cl мг/л |
HCO3 мг/л |
Эрдэсжилт, мг/л |
|
2022-4 |
Зүүнтүрүү-Булган |
4.03 |
48.7 |
19.5 |
40.3 |
42.5 |
2.8 |
285.6 |
439.4 |
|
2023-4 |
Зүүнтүрүү-Булган |
4.14 |
52.7 |
18.4 |
20.3 |
32.2 |
2.8 |
256.3
|
382.7 |
|
2022-4 |
Эрин-Тэшиг |
1.44 |
22.0 |
4.1 |
10.8 |
12.1 |
2.8 |
94.0 |
145.8 |
|
2023-4 |
Эрин-Тэшиг |
1.79 |
17.6 |
11.1 |
5.0 |
6.9 |
1.1 |
111.1 |
152.8 |
|
2022-4 |
Харгал-Тэшиг |
8.55 |
15.2 |
94.7 |
544.3 |
548.7 |
113.4 |
958 |
2274.3 |
|
2023-4 |
Харгал-Тэшиг |
6.17 |
9.6 |
69.2 |
338.5 |
319.7 |
79.8 |
781.0 |
1647.8 |
|
2022-4 |
Эг-Хантай |
2.43 |
35.9 |
7.8 |
10.0 |
22.4 |
2.1 |
140.3 |
218.5 |
|
2023-4 |
Эг-Хантай |
3.02 |
40.7 |
12.0 |
0.5 |
15.0 |
1.8 |
163.5 |
233.5 |
|
2022-4 |
Орхон-Сайхан |
1.33 |
18.2 |
5.1 |
18.3 |
11.7 |
2.8 |
106.2 |
162.3 |
|
2023-4 |
Орхон-Сайхан |
1.83 |
25.5 |
6.8 |
10.3 |
4.5 |
2.5 |
126.9 |
176.5 |
|
2022-4 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
2.58 |
38.9 |
7.8 |
20.0 |
22.1 |
2.1 |
174.5 |
265.4 |
|
2023-4 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
3.60 |
36.7 |
12.6 |
12.8 |
11.1 |
2.5 |
187.9 |
263.6 |
|
MNS4586:98 |
|
|
|
|
100 |
300 |
|
|
|
Зураг1
Хүснэгт 2. Усны биогенийн нэгдлийн агууламж
|
огноо |
Усны харуул |
pH |
ПИЧ мг/л |
NH4, мг/л |
NO3 мг/л |
NO2 мг/л |
Р мг/л |
Fe мг/л |
F мг/л |
|
2022 |
Зүүнтүрүү-Булган |
7.95 |
4.2 |
0.65 |
0.19 |
0.005 |
0.036 |
0.12 |
0.52 |
|
2023 |
Зүүнтүрүү-Булган |
7.35 |
6.2 |
0.05 |
0.67 |
0.017 |
0.008 |
0.06 |
0.08 |
|
2022 |
Эрин-Тэшиг |
7.23 |
1.4 |
0.18 |
0.08 |
0.002 |
0.017 |
0.07 |
0.39 |
|
2023 |
Эрин-Тэшиг |
7.30 |
2.8 |
0.18 |
0.17 |
0.002 |
0.021 |
0.08 |
0.03 |
|
2022 |
Харгал Тэшиг |
9.01 |
9.6 |
0.54 |
0.30 |
0.002 |
0.006 |
0.19 |
3.13 |
|
2023 |
Харгал Тэшиг |
8.92 |
8.6 |
0.16 |
0.12 |
0.001 |
0.044 |
0.04 |
2.79 |
|
2022 |
Эг-Хантай |
7.09 |
0.5 |
0.45 |
0.17 |
0.002 |
0.004 |
0.09 |
0.79 |
|
2023 |
Эг-Хантай |
7.60 |
3.0 |
0.06 |
0.06 |
0.003 |
0.080 |
0.04 |
0.26 |
|
2022 |
Орхон-Сайхан |
7.53 |
1.6 |
0.54 |
0.67 |
0.009 |
0.008 |
0.07 |
0.50 |
|
2023 |
Орхон-Сайхан |
7.83 |
3.0 |
0.03 |
0.10 |
0.019 |
0.013 |
0.03 |
0.25 |
|
2022 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
7.31 |
0.8 |
0.5 |
0.26 |
0.004 |
0.015 |
0.14 |
0.52 |
|
2023 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
7.22 |
1.2 |
0.18 |
0.31 |
0.004 |
0.027 |
0.06 |
0.44 |
|
MNS4586:98 |
|
10 |
0.50 |
9.00 |
0.020 |
0.1 |
|
1.5 |
|
Зураг2.
2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ
2023 оны 4 дүгээр сарын 20 ний өдөр Булган аймгийн “Булган Мээж” ХХК-ний төв цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах станцаас нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний үр дүнг MNS 4943:2015 хаягдал усны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗДХ/-харьцуулан хүснэгт 1-т үзүүллээ.
Хүснэгт-1 Булган аймгийн хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн биогенийн агууламж 3- дугаар хүснэгт
|
Хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламж |
Сорьц авсан цэг |
рН |
Ж/б мг/л |
БХХ5 мг/л |
ПИЧ мг/л |
P2O5 мг/л |
NH4 мг/л |
NO2 мг/л |
NO3 мг/л |
Цэвэршилт, % |
|
ТЦБ |
орох |
7.49 |
99.0 |
163.8 |
26.5 |
|
|
45.2% |
||
|
гарах |
7.47 |
54.0 |
89.7 |
7.8 |
1.69 |
39.8 |
0.67 |
5.97 |
||
|
MNS 4943:2015 |
6-9 |
30.0 |
20.0 |
|
1.5 |
15.00 |
||||
Тайлбар: Ж/б-Жинлэгдэх бодис, БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ХХХ-Химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 45.2 % -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны нийт азотын хэмжээ 3.1 дахин их давсан бохирдолтой байна.
Тойм бичсэн: БОШЛаборатори
Холбоотой мэдээний жагсаалт
| Гарчиг | Үүсгэсэн огноо | Шинэчлэгдсэн огноо | Хандалт |
| Булган аймгмйн гадаргын усны чанарын 5 дугаар сарын тойм тайлан | 2023-06-02 | 1970-01-01 | 2 |
| Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 3-р сарын тойм | 2023-03-28 | 1970-01-01 | 34 |
| Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 2-р сарын тойм | 2023-02-28 | 1970-01-01 | 47 |
| Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 1-р сарын тойм | 2023-01-31 | 1970-01-01 | 67 |
| Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2022 оны 11 дугаар сарын тойм | 2020-09-07 | 1970-01-01 | 1136 |
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
20 цаг
Үзэгдэлгүй
ӨНӨӨДӨР
Бага зэргийн бороо
6 м/с
