Уур амьсгалын тодорхойлолт

БУЛГАН АЙМГИЙН ЦАГ АГААРЫН НӨХЦЛИЙН 2022 ОНЫ   ТОЙМ

Агаарын температурын жилийн  дундаж -1.7 градус  хүйтнээс 2.2 градус  дулаан буюу ОЖД-тай харьцуулахад Сайхан сумын нутгаар -1.6 хүйтэн ба бусад сумдын нутгаар -0.6-с...0.2 градус  буюу ОЖД орчим  байлаа.

Агаарын үнэмлэхүй их температур Дашинчилэн суманд 7-р сард 38.3 градус хүрч дулаарсан  ба бусад сумдын нутгаар  29.8-с...37.3 градус хүрч дулаарсан байна.

             Агаарын температурын үнэмлэхүй бага Баяннуур суманд 2-р сард -39.1 градус хүрч хүйтэрсэн ба бусад  сумдын нутгаар -28.7-с....-37.9   градус хүрч хүйтэрлээ.

Хөрсний жилийн дундаж температур 0.3-с.....5.5 градус дулаан байсан байна.

            Хөрсний гадаргын үнэмлэхүй их температур Бүрэгхангай  суманд 7-р сард 69.2 градус хүрч халсан буюу бусад сумдын нутгаар 59.2 –с... 64.8 градус хүрч дулаарсан байна.

Хөрсний гадаргын үнэмлэхүй бага температур Хангал суманд 11-р сард -39.7 градус хүрч хүйтэрсэн ба 2-р сард бусад сумдын нутгаар -29.6-с.... -37.4 градус хүрч хүйтэрсэн байна.

            Хур тунадасны жилийн нийлбэр 151.1 мм-с 496.7 мм тунадас унаж хамгийн их тунадас 7-р сард  Орхон суманд 55.8 мм оржээ.

           Хур тунадасны жилийн нийлбэрийг ОЖД-тай харьцуулахад Сэлэнгэ, Бугат, Орхон, Рашаант сумдын нутгаар ОЖД-с их, Тэшиг, Сайхан, Баяннуур сумдын нутгаар ОЖД-с бага, бусад сумдын нутгаар ОЖД орчим тунадас  унажээ.

Салхины жилийн дундаж хурд  0.8-3.4 м/с байсан байна. 6-р сард  салхины хамгийн их хурд  Могод суманд 31 м/с хүрч салхилсан байна.

2022. онд хохирол учруулсан гамшигт болон аюултай үзэгдлүүдийг авч үзвэл:

Гамшигт болон аюултай үзэгдэл:  6-р сарын 6-нд Гурванбулаг сумын нутгаар нөлөөлөг салхины хурд 21-28м/с хүрч салхилсаны улмаас ЭМТөвийн дээвэр баруун урд талаасаа  4 үе хууларч мөн Хөгнө багийн “Хавтгай”, Авзага багийн “Данзангийн хоолой” гэдэг газар 3 айлын гэр салхинд нурж унасан.

6 дугаар сарын 15-наас 16-нд шилжих шөнө Орхон сумын Мааньт багийн “Овоотын хөтөл” гэдэг газар хүчтэй нөөлөг салхи болсны улмаас 5 айлын гэр нурсан байна. 

7 дугаар сарын 2-нд Булган сумын төвд нөөлөг салхи 15-25 м/с хүрч салхилсаны улмаас 2 айлын гэр, хашаа нурсан, 4 айлын байшингийн дээврийн төмөр, 19-р байрны дээврийн төмөр хууларч 3.350.000 төгрөгний хохирол учирсан байна.

7 дугаар сарын 29-нд Хангал сумын  төвөөс 15км-н зайд 1-р багт 3-4 см-н голчтой мөндөр орж айлуудын гэрийн бүрээс урагдаж, тооно хагарсан байна

 Рашаант сумын  нутгаар 8 дугаар сарын 18-ны өдөр 20⁴⁷-22⁰³ цаг хүртэл сумын төвөөс хойш 20км зурвас газар нөөлөг салхи, ширүүн аадар бороо, мөндөр(сумын төв дээр салхины дундаж хурд 6м/с, түр зуур 20м/с хүрч)-ийн аюултай үзэгдэл ажиглагдлаа. Энэхүү аюулын улмаас 120 ямаа, 10 хонь мөндөрт цохигдож, 4 гэр, 19 хашаа нурсан. 2795 га ногоон тэжээл, рабс, улаан буудайн талбай мөндөрт цохигдсон.

7 дугаар сарын 27-нд Орхон суманд 7мм голчтой мөндөр орсон байна. Харин Орхон сумын төвөөс зүүн урд 23км орчим зайтай Бүрэгхангай, Орхон сумын заагаар 3-4 см голчтой мөндөр орж машин, мал мөндөрт цохиулсан байна.

10 дугаар сарын 07-нд Могод, Рашаант сумын нутгаар салхины хурд 8-11м/с, зарим үед 12-16м/с хүрч, 11.0 мм /13-22 см/ нойтон цас орж 11 цаг 36 минутаас 13 цаг 30 минут орон шуурга шуурсан байна.

Тойм бичсэн Цаг уурын инженер Д.Энхээ.

2023.01.23.