Булган аймгийн гадаргын усны чанарын 2024 оны 3 дугаар сарын тойм тайлан

Булган аймгийн  гадаргын усны чанарын

2024 оны 3 дугаар сарын төлөв байдал

1.Гадаргын усны чанар

    Тус лаборатори нь  усны чанарын хяналт-шинжилгээг хөтөлбөрийн дагуу 3 дугаар сард Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Эг-Хантай, Сайхан сумын Орхон-Сайхан  хяналт-шинжилгээний 2 цэгээс усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.Тухайн сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны эрдэсжилт Эг-Хантай 279.3 мг/л, Орхон-Сайхан 335.1 мг/л байв. 

 3 дугаар сард хийсэн усны шинжилгээний зарим  үзүүлэлтүүдийг MNS4586:1998 стандартай харьцуулав. 

                                                                                                                                      1 дүгээр зураг

3 дугаар  сарын байдлаар Эг-Хантай  голын усны цахилгаан дамжуулах чанар нь 287.0-363.0 uS/см-тай, Орхон-Сайхан голын усны цахилгаан дамжуулах чанар 283.2-391.0 uS/см-тай байна.

Хүснэгт1.  Эг-Хантай, Орхон-Сайхан голын усны гол ионы агууламжийг  харуулав.  

Хутаг-Өндөр сумын Эг-Хантай, Сайхан сумын Орхон-Сайхан  хяналт-шинжилгээний 2 цэгт ерөнхий хатуулагыг тодорхойлоход Эг-Хантай голын хатуулаг- 3.35 мг-экв/л, Орхон голын хатуулаг-3.20 мг-экв/л  байна.

Хүснэгт2. Усны  биогений нэгдлийн агууламж

Тайлбар: БХХ₅-Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй.

Эг-Хантай голын усны биогенийн нэгдлүүдийн агууламж Монгол улсын гадаргын усны чанарын стандарт МNS4585:1998 дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтгүй. Харин Орхон-Сайхан  голын усны  биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч ( БХХ₅) хүлцэх агууламж 1.9 ууссан хүчилтөрөгчийн агууламж (O₂) 1.4 дахин, аммони азотын агууламж 1.3 дахин давсан үзүүлэлттэй байна. Харин бусад үзүүлэлт хэвийн хэмжээнд байна.

Эгийн гол: Эгийн голын хяналтын цэгээс 3 сарын 04 нд  сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 279.3 мг/л, хатуулаг 3.35 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 287.0 μS/cm аммонийн азот 0.04 мг/л, нитритийн азот 0.002 мг/л, нитратын азот 0.08 мгN/л, эрдэс фосфор 0.005 мг/л байна.

Орхон гол: Орхон голын хяналтын цэгээс 3 сарын 07 нд  сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 335.1 мг/л, хатуулаг 3.20 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 391.0 μS/cm аммонийн азот 0.63 мг/л, нитритийн азот 0.009 мг/л , нитратын азот 0.05 мгN/л, эрдэс фосфор 0.016 мг/л байна.

2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

2024 оны 3 дүгээр сарын 20 ний өдөр Булган аймгийн “Булган Мээж” ХХК-ний төв цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах станцаас нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний үр дүнг           MNS 4943:2015 хаягдал усны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗДХ/-харьцуулан хүснэгт 1-т үзүүллээ.

Хүснэгт-1 Булган аймгийн хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн биогенийн агууламж                                                                                                         

                                                                                                                              2- дугаар хүснэгт          

Тайлбар: Ж/б-Жинлэгдэх бодис, БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ХХХ-Химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч

 3 дугаар сарын байдлаар шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 47.1 % -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны нийт азотын хэмжээ 4.3 дахин, Фосфорын 2.0 дахин, ПИЧ 1.8-3.0 дахин, Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч 3.6-6.8  бохирдолттой  байна.

БУЛГАН АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВ